ГАЛАШКА

ингушский язык
Опубликовано в: "Сердало"

Эса ч1ожа а, кхы д1аха ме йолча Шолжа района ишколашкар а нах ба 1урра денз Галашкарча №1 йолча йикъерча ишкола коа в1ашаг1бетталуш. 10 сахьат доаллаш дикка адам 1айнад укх коа. Д1а, йиккъе гаьнашта к1ал доахкача дахчан г1андаш т1а к1еззиг боккхаг1бола нах баг1а, цхьацца дахар-денар дувцаш: «Чхьаг1ас аьннад», «Чхьаг1ас яхад» оалаш хоз цар каст-каста.

Е, цхьацца ала а, цхьацца хаза а укхаза в1ашаг1акхийтта, нах чухошшал цхьаккха а фусам яц ишкола ченашта йикъе. Цудухьа, дукха дувцалга а доацаш, ишкола ийча г1олла хьалховшабу фусамдаьш шоай хьаьший, хьалххе а кечъяча программах болх д1аболабу.

Малав Ахриев Чхьаг1а, маца-мича ваьхав, мича-мишта-фу дийшад, мича- малаг1а-фу балхаш даьд, 1илманца фу дакъа лаьцад, вахара-вара, хьаша-да вовзара-везара, 1илман к1оргаленашка кхувдара мишта ханнав, яхаш, тейп-тейпара хаттараш а увттадеш, царна жоп лех хувц-хувцаш й1аххача ийча 1обаг1ача наха 1оа хьалха хьаарабувлача къонача 1илманхош: 5-10 классашкарча дешархош - йи1игаш-мехкараш, цар ханнара болча к1аьнкаш-кагийча наха.

Укх тейпа долча х1амай лостамаш мышта хул ховш ва со. Цхьаккха а х1ама эшашаг1 ба ала йиш йолаш бац е нах в1ашаг1техараш укхаза баьр а. Эггара а хьалха б1арг т1аотт моттиг йол-йолча на1арех, корех летаяьча вувцача 1илманхочун балхашт1арча «Тушол-Даьла», «Маьт-Села», «Маьт-Ц1ели», яхача, ц1ерашта. Пенех, лаьрхха кечдаьча илгиш т1а къонача художникий сурташ, тейп-тейпара Ч1аг1ий вахар, цо леладаь х1амаш дувца йоазош т1адола каьхаташ доахк, д1а саьнчу даьржжа латтача истолаш т1а Чаг1ий а, Чаг1ах а дола б1аь шерал сов йолча замах арадийнна тейп-тейпара балхаш гу.

Дикка къахьийгад е болх баьраш. Х1ара, укх йикъе д1акъалоацаш ме воа, саг зийча гу, из ишта халар: ц1енхаштта ба дешара управлене болхлой, ши-ший вар вицвалар е цун цхьа х1ама эшар кхер кулгалхой, массава а теркалве низ тоаббий хьог1, яхаш, «йоаг» директор-фусамнана.

Къона 1илманхой бац, цхьаккха а х1ама, шоаш шек хала безаш, укхаза ма дий, аьнна, хеташ: бист лаьцаб цар, ваьл-ваьннар, б1убенна лувш, лув. Дукха лакха йоацча трибунал шецца лохаг1 ва Хашиев Тимур (Галашкарча №1 йолча юкъерча ишкола 6 класса дешархо). Ший х1анз а ураг1ада ца кхийнача дег1ага ший х1ама к1ал ца дытийта г1ерташ, в1алла озалуш воацаш, трибунал дехьа-сехьа а вувлаш, хьакхаштта, хьашта д1а т1а а вийрза, къамаьл ду цо, меттаца оалаш долчох дукха тоам ца беш, к1оаргача ийланца дола оалар кулга омалах, шаккъа дикка лостадеш, тоа а деш. Цул дег1а к1еззига лакхаг1а я трибуна т1а ег1ача мо латта Шадыжева 1ашат (Сипсой г1алий т1арча №7 йолча ишкола 8 класса дешархо). Доккхача 1илмах бола г1ертача йи1ий эздий меттаца вувц цо «Къаман сийдола во1», ший безаме, делар т1а долаш хьежача, хозача юхькодилгаца укх ийча ме вар баге йийллача а вуташ.

Сиха д1аухача миноташ фусамнаьна-директора «ягар» эрна ца халар хьахьокх. Х1аьта а, Ч1аг1ас ший хана д1аяьздаьча фаьлгий чулоацам бувцаш дола массехк шоай сурт «деш» тхона къонача художникаш, «артисташ» г1алг1ай шира 1аьдалаш т1адола 1илманхочун тейп-тейпара балхий оаг1онаш хьахьокх, пандар локх (хетарах укх ч1ожа а ца1 мара боаца), ловзараш, халхараш ду.

Конференци йистейоалаш къонача 1илманхошта совг1аташ лу ишкола директора, Гайтукиева Любас масса а гулбаннарашта баркал оал. 1илманхошта баркал оал, ловца боакх массехк сага.

Тхьовра тхо чудоаг1аш ханначул дикка сийрдайоал пенашца хьалдоахкача сурташ т1ара Чхьаг1ий юхь.

Ханнар хар-довзар, къонахий ханна нах биц ца бар - къаман дикаг1а йола оамал я, дукха ха я из иштта этта, яхаш, я тахан аз ладег1ача 1илманхой к1оарггара ийла. Сона гарга, кхы дуккха укхаза ханнача наха гарга мо, из иштта халар д1ач1оаг1дар акхар тахан. Аз кхетадечох, 1илман боккха бист ба из. Эсач1ожахош лаьцаб, д1а ца хеца а лаьцаб-кха.

Никъ ираз долаш халба шун!

Г1алг1ай Республика Президента

помощник-советник М. Яндиев